Historia di Aruba

In Oranjestad vindt men de volgende standbeelden en herdenkingsmonumenten:

Het oudste standbeeld van Aruba is dat van Koningin Wilhelmina. In het naar haar genoemde park werd het standbeeld in oktober 1955 door haar dochter, Koningin Juliana, onthuld. Wilhelmina was vijftig jaar, van 1898 tot 1948, Koningin der Nederlanden en dus ook van Aruba.

Schuin tegenover de Willem-III toren staat op het Plaza Henny Eman het standbeeld van de oprichter van de Arubaanse Volkspartij AVP en voorvechter voor Separación, Jan Hendrik  'Henny' Eman. Dit standbeeld is opgericht door de MEP-regering onder leiding van Betico Croes, die daarmee zijn achting voor Eman uitdrukte. 

Tegenover het Wilhelminapark bevindt zich het Monumento 18 di Maart; op deze datum in 1948 werd door een Arubaanse delegatie onder leiding van Shon A Eman een petitie, getekend door 2147 Arubanen die aandrongen op zelfbeschikking voor het Arubaanse volk, aangeboden aan Hare Majesteit Koningin Juliana tijdens de Ronde Tafel Conferentie van 1948. De namen van alle firmanten zijn in marmer vereeuwigd in de plateaus aan beide zijden van het standbeeld van Shon A Eman, die is afgebeeld met de petitie in de hand...

Op de vooravond van de viering van de herdenking van Aruba's vlag en volklied in 2011, waarbij ook 25 jaar Status Aparte werd herdacht, werd door minister-president Mike Eman een 'eeuwige vlam' voor het monument van zijn vader onthuld.

Voor het Cas di Cultura, uitkijkend over de rotonde aan de ingang van Oranjestad, staat het monument voor L.G.Smith. Hij was directeur van de Lago raffinaderij van 1933 to 1946, dus ook tijdens de oorlogsjaren toen de Lago door een Duitse onderzeeboot werd aangevallen. Vanwege zijn verdienste voor het eiland is de boulevard die begint bij zijn monument en doorloopt tot bij Arashi, naar hem vernoemd.

Het plein voor het postkantoor van Oranjestad heet Plaza J. E. Irausquin. Daarop staat het standbeeld van de pionier van het Arubaanse toerisme die initiatiefnemer was van de bouw van het eerste luxe hotel aan Palm Beach, het Aruba Caribbean Hotel. Juan Enrique 'Juancho' Irausquin was oprichter van de Partido Patriotico Arubano, de PPA.

Aan de L.G.Smithboulevard, ter hoogte van de Julianaschool, staat het monument ter nagedachtenis aan de Arubaanse verzetsheld Boy Ecury. Als student in Nederland had hij zich in het begin van de oorlog aangesloten bij het verzet. In 1942 werd hij door de Duitsers gearresteerd en vervolgens geëxecuteerd. Hij ligt op Aruba begraven.

Aan de Vondellaan, achter het Cas di Cultura, ligt de Plaza Libertador Betico Croes. Dit is het tweede standbeeld op dezelfde plaats van Gilberto François Croes, oprichter vande Movimiento Electoral di Pueblo, de MEP, en strijder voor de Status Aparte voor Aruba.

Het standbeeld van Betico Croes dat aanvankelijk op het Plaza Betico stond heeft uiteindelijk een plaats gekregen in het hart van Santa Cruz, op een pleintje aan het centrale kruispunt aldaar, direct naast zijn geboortehuis. Het bronzen standbeeld is gemaakt door de Venezolaanse beeldhouwer Manuel de la Fuente.

Op het Plaza Daniel Leo, achter de Renaissance Mall, staat een monument voor Daniel Leo, mede-oprichter en gedeputeerde van de MEP.

In het shoppingcenter  Paseo Herencia te Palm Beach, gewijd aan het culturele en politieke erfgoed van Aruba, vindt men drie portretten in bas-relief van de hand van Maritza Erasmus. Aan de achterkant van het amphitheater wordt eer bewezen aan resp. Juan Irausquin, Henny Eman en Betico Croes.

Aan het begin van de Lacleboulevard bevinden zich twee oorlogsmonumenten. Schuin tegenover de synagoge staat het monument voor de Schutterij en het Arubaanse Vrijwilligerskorps, militaire korpsen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op de hoek met de L.G. Smitboulevard staat het monument voor de Arubaanse gevallenen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Jaarlijks wordt hier op 4 mei naar Nederlandse traditie, in het kader van de Dodenherdenking, een krans gelegd,

Bij het kruispunt voor de airport bevindt zich het Monument voor de Schutterij en de Burgerwacht van Aruba, met daaronder een bunker uit de Tweede Wereldoorlog. De site trekt vooral aandacht door een levensgroot DC-3 vliegtuig, zoals ten tijde van de oorlog werd gebruikt. Recentelijk heeft het Archivo Nacional Aruba, de directe buurman van dit 'oorlogs'monument, het ontmaskerd als onecht: het blijkt nl. geen bunker uit de Tweede Wereldoorlog te zijn, maar een veel recentere constructie, een dynamietbunker uit 1956. Het vliegtuig is ook niet uit de oorlog, het werd voor drugstransporten gebruikt en is in beslag genomen. Door middel van een bord met dit verhaal wijst het ANA de belangstellenden hierop. Zowel de bunker als het vliegtuig dateren niet uit WO II. 

Behalve op Aruba bestaat er ook een monument voor Betico Croes op het zustereiland Bonaire, in het centrum van Kralendijk.